Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc: "Biết tự tại để sống hạnh phúc"

03:54 CH @ Chủ Nhật - 13 Tháng Năm, 2018

Không chỉ giỏi chữa bệnh, viết sách, làm thơ, vẽ tranh, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc còn được biết đến như một nhà tâm lý tài tình, hóm hỉnh... Những cuốn sách của ông gần như là những tạp bút ý vị, giàu tính triết lý mà dí dỏm, đầy tính nhân văn.

Những trang viết, lạ thay, đủ sức lay gợi cho người đọc nhìn thấy chữ "thư nhàn" thay vì sống bận rộn, chữ "thiền" thay vì mải miết lao vào kiếm tiền không biết bao giờ mới đủ, chữ "yêu thương" thay vì sự lạnh lùng vô cảm. Những cuốn sách của ông đã để lại nhiều dấu ấn trong lòng bạn đọc như: "Gió heo may đã về", "Già ơi ...chào bạn", "Nghĩ từ trái tim", "Gươm báu trao tay", "Như thị"...

Môi trường bệnh viện hiện nay đang xuống cấp nghiêm trọng. Hàng đoàn người chen chúc ngủ dưới đất, rác rến ở khắp nơi, bệnh nhân nặng không có phòng, nằm tràn ngoài hành lang, còn bác sĩ thì đi lại với vẻ mặt vô cảm. Theo ông, điều gì khiến hai chữ bệnh viện giờ đây lại làm người ta sợ đến thế?

- Từ xưa đến nay đâu có bệnh viện nào mà không làm cho người ta sợ hãi? Bởi ngay hai chữ "bệnh viện" đã có nghĩa là một nơi dành để chứa bệnh tật! Hồi xưa, từ "nhà thương" nghe hay hơn - ngôi nhà của tình thương. Rồi còn có "nhà thương thí" là nơi người nghèo được chữa bệnh miễn phí. Nên nhớ một điều là các bác sĩ ở nhà thương thí đều có lòng từ tâm, và thường là những người tài giỏi trong y giới.

Cách tiếp xúc với bệnh nhân trong nhà thương do đó cũng khác với trong bệnh viện. Bệnh viện là nơi chữa bệnh, nghiên cứu, giảng dạy, đi sâu vào lĩnh vực khoa học, dễ lạnh lùng, vô cảm, chỉ quan tâm đến bệnh mà quên người bệnh! Về sau này, bệnh viện còn có khuynh hướng được quản lý như một doanh nghiệp, với mục tiêu làm kinh tế.

Người thầy thuốc trở thành người cung cấp dịch vụ sức khoẻ (health care provider), còn bệnh nhân trở thành khách hàng, người tiêu thụ. Mối giao tình giữa bác sĩ và bệnh nhân được đặt trên một cơ sở khác- cơ sở kinh tế - theo những quy luật kinh tế, dễ nảy sinh xung đột. Một số nước đã có nền kinh tế phát triển lại vẫn duy trì được hệ thống chăm sóc sức khoẻ miễn phí cho người nghèo, và người dân có được sự an tâm trong bảo vệ và nâng cao sức khoẻ.

Cũng phải nói thêm vì sao bây giờ người ta bệnh nhiều hơn xưa như vậy? Cả nước đã mở ra rất nhiều bệnh viện mà bệnh nhân vẫn cứ tràn ngập, quá tải? Đó là bởi, môi trường xã hội, trong đó có hành vi lối sống của con người đã thay đổi; đặc biệt môi trường thiên nhiên đang bị huỷ hoại, cây cối bị chặt trụi, không khí bị ô nhiễm trầm trọng.

Bản thân mỗi con người sống trong một xã hội căng thẳng, phải bươn chải, chạy theo đồng tiền... không còn sự thư nhàn, thoải mái. Tâm cũng bệnh mà không gian bên ngoài cũng bệnh. Đời sống căng thẳng gây bệnh tâm thần; ăn uống bất cẩn gây bệnh béo phì, tim mạch; môi trường bê bối gây bệnh ung thư; và các thứ tai nạn, thương tích... Các bệnh truyền nhiễm ngày càng phát triển, bệnh cũ bùng phát, bệnh mới ngày càng nguy hiểm hơn. Bệnh viện quá tải là chuyện dễ hiểu!

Vậy theo ông, cái gốc cần giải quyết nằm ở đâu?

- Muốn giải quyết vấn đề này, phải giải quyết cái gốc từ xã hội, tức là giải quyết trên vấn đề sức khoẻ toàn diện chứ không chỉ vấn đề y tế đơn thuần. Y tế chỉ cung cấp dịch vụ chữa bệnh, còn sức khoẻ bao gồm cả môi trường sống, môi trường xã hội và thiên nhiên, cho đến hành vi, lối sống của mỗi cá nhân. Đã đến lúc cần giải quyết trên một bình diện rộng.

Một mặt, ngành y tế tổ chức lại hệ thống chăm sóc sức khoẻ tốt hơn, mang tính dự phòng tích cực từ cơ sở, nâng cao dân trí để mọi người biết tự bảo vệ sức khoẻ cho cá nhân mình, gia đình và cộng đồng. Mặt khác, xã hội phải coi trọng việc đầu tư cho sức khoẻ người dân hơn là tập trung mở thêm nhiều bệnh viện để hứng bệnh tật, tức là chăm lo bảo vệ môi trường, quan tâm giáo dục từ tuổi ấu thơ nhằm thay đổi hành vi lối sống với các chương trình nâng cao sức khoẻ (health promotion)...

Để làm được điều này không thể một mình ngành y tế làm được mà cần có sự phối hợp liên ngành từ cấp cao nhất!

Riêng vấn đề y đức phải được quan tâm đúng mức, đặt trong hệ thống đào tạo người thầy thuốc tương lai. Rồi đây, quản lý bệnh viện dần dần sẽ là những doanh nhân chứ không phải bác sĩ, các bác sĩ sẽ chỉ là người làm công ăn lương. Y đức như vậy phải được mở rộng cho giới doanh nhân "khai thác" ngành y.

Nhà nước có một cơ chế để doanh nghiệp sẵn sàng bỏ một tỉ lệ lợi nhuận của họ vào đầu tư sức khoẻ cộng đồng. Muốn vậy, phải miễn giảm thuế một phần cho doanh nhân để động viên họ làm nghĩa vụ, trách nhiệm đối với xã hội, chăm lo sức khoẻ người dân.

Làm sao tìm ra một chút thư nhàn trong cuộc sống bận rộn?

- Khi ta nhận ra sự hối hả đó là vô lý thì việc gì phải hối hả? Đường ray nó đã là như vậy rồi. Ta lên chuyến tàu, rồi thì cũng phải đi đến nơi. Vậy sự hối hả hay không đều do mình, chứ không phải do con tàu. Có những người hối hả vì họ lên tàu chỉ muốn mau đến đích.

Còn những người biết thư nhàn thì phải "lang thang" trên chuyến tàu đó, phải có những niềm vui ở những sân ga, bến đỗ... Bài học mà tôi được học hồi nhỏ của một văn hào Pháp là nên đi bộ để thưởng thức sâu sắc từng bước đi của mình, thưởng thức cảnh vật ở chung quanh những bước đi, mới thấy những con người, những tâm hồn, những sinh hoạt của đời sống...

Như nhà văn Sơn Nam chẳng hạn, cả đời đi bộ. Nếu ông cũng chạy xe ào ào như người khác thì ta sẽ không có Sơn Nam, hoặc một Sơn Nam khác với những bực dọc vì kẹt xe, vì bụi khói, vì xô đẩy, chen lấn. Tóm lại, cái quan trọng nhất là thái độ sống của mình, dẫn đến cách sống. Đó là một chọn lựa. Đừng chờ đợi hạnh phúc, nó sẽ chẳng bao giờ đến, mà phải biết nhận ra hạnh phúc ở đây và bây giờ.

Nguyễn Công Trứ đã bảo ta: "Tri túc tiện túc, đãi túc hà thời túc? Tri nhàn tiện nhàn, đãi nhàn hà thời nhàn?" (Biết đủ thì đủ, đợi đủ thì bao giờ mới đủ? Biết nhàn thì nhàn, đợi nhàn bao giờ mới nhàn?).

Có lần, thấy ông đặt ra một khái niệm khá hay trên một bài báo: "Hạnh phúc bình quân đầu người", điều đó có ý nghĩa thế nào?

- Hạnh phúc mới là điều cần thiết nhất cho cuộc sống chứ không phải "thu nhập bình quân đầu người" mang tính vật chất. Nó nằm trong nền tảng văn hoá, liên quan đến thể chất, tâm thần của cá nhân và môi trường chung quanh.

Thay vì chạy theo GNP (tổng thu nhập quốc gia) thuần kinh tế, ở xứ Bhutan người ta đã thay thế bằng khái niệm GNH (tổng hạnh phúc quốc gia), dựa trên các yếu tố khách quan và chủ quan, đo đạc trên bốn lãnh vực gồm cả văn hoá, môi trường thiên nhiên, môi trường xã hội và sức khoẻ, tuổi thọ cá nhân. Xã hội phục vụ con người sẽ quan tâm đến hạnh phúc của từng con người.

Vậy ta có thể nói đến một khái niệm "hạnh phúc bình quân đầu người (per capita happiness) lắm chứ! Hiện nay GNH đang được nhiều quốc gia quan tâm và trong một thế giới toàn cầu hoá, người ta đã nghĩ đến một khái niệm mới: Hạnh phúc cho mọi người trên thế giới - GIH (Gross International Happiness).

Có thể nói đây cũng là phản ứng tích cực trong một xã hội đang biến chuyển, kêu gọi sự quan tâm đến con người nhiều hơn nữa, một cách toàn diện thay vì chỉ chạy theo phát triển kinh tế với bất cứ giá nào, làm tổn hại môi trường sống, môi trường văn hoá.

Tổ chức Sức khoẻ Thế giới (WHO) cũng đưa ra cách đo đạc chất lượng cuộc sống dựa trên cảm nhận sức khoẻ của cá nhân, với các giá trị trong một bối cảnh văn hoá, khác với cách đánh giá sức khoẻ trước đây qua máy móc xét nghiệm với các chỉ số sinh học...

Xin cảm ơn ông.

LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Tâm lý học với việc nghiên cứu hạnh phúc con người

    20/01/2018TS. Nguyễn Chí ThuậtHạnh phúc là gì? Định nghĩa về nó tưởng vô cùng đơn giản, song lại khiến bao nhà nghiên cứu phải đau đầu và cho tới nay vẫn chưa có sự thống nhất hoàn toàn trong việc định nghĩa hạnh phúc...
  • Nguồn gốc của hạnh phúc và bất hạnh

    20/03/2016Trong cuộc sống, mọi người đều có thể cùng nhau vun đắp hạnh phúc. Tuy nhiên, không phải bất kỳ cặp nam nữ nào cũng có thể chung sống đến đầu bạc răng long. Hôn nhân trong cuộc sống hiện đại là một thử thách lớn cho hai người trưởng thành...
  • Nguyên lý hữu dụng và hạnh phúc

    06/03/2016Luận MinhCuối thế kỷ 18, triết gia người Anh Jeremy Bentham trong tác phẩm “Giới thiệu các nguyên lý đạo đức và luật pháp” (1789) đã đề ra nguyên lý hữu dụng, nội dung của nó là tán thành hay phủ nhận hành động của cá nhân hoặc chính quyền, dựa trên nỗ lực làm gia tăng hay giảm bớt hạnh phúc cho người khác. Theo J. Bentham, chính quyền được xây dựng trên căn bản tam phân: lập pháp, hành pháp và tư pháp, hình thức tổ chức chính quyền chỉ là phương tiện để đạt đến mục đích
  • Hạnh phúc là nhìn thấy điểm dừng

    20/10/2014Đỗ Phương TiếnKết hợp những nghiên cứu mới nhất trong các lĩnh vực kinh tế học, tâm lý, khoa học thần kinh, xã hội học, triết học và chính sách xã hội, giáo sư kinh tế tại Đại học kinh tế London Richard Layard đã kiến tạo một cách nhìn độc đáo và thú vị về xã hội và cuộc sống của chính con người chúng ta.
  • Hạnh phúc: Điều quan trọng nhất trong cuộc sống

    24/09/2014Huỳnh Trúc“Điều quan trọng nhất trong cuộc sống? Nếu người ta hỏi một người trong cơn đói, đó sẽ là thực phẩm. Với một kẻ nào đang lạnh, đó sẽ là hơi ấm. Và nếu một ai đang cam chịu cô đơn, chắc chắn đó sẽ là sự gần gũi với người khác”.
  • 7 thói quen để có một gia đình hạnh phúc

    01/11/2012Bùi Quang MinhCovey là một nhà triết gia hiện đại đại tài. Cất giọng lên và những giai thoại về vợ và những đứa con của ông ấy với sự truyền cảm và những câu chuyện có thật, những bài học, và những chuyện ngụ ngôn của chính ông ấy, ông đã viết nên một quyển sách với những điều dành cho tất cả các bậc phụ huynh mà thực sự muốn nâng cao sức mạnh và cái đẹp của chính gia đình họ...
  • Cội nguồn hạnh phúc

    14/05/2008Nguyễn Minh PhươngHiếm ai thấy được khuôn mặt hạnh phúc toàn vẹn. Thế nhưng ai cũng hiểu để chung sống suốt đời với một người khác giới gọi là vợ hay chồng, rất cần yêu và thấu hiểu con người đó. Không chỉ yêu đôi mắt, làn môi, mà cần cả yêu tính cách, cử chỉ và hành động. Đó là tâm hồn ở mỗi người, là vẻ riêng biệt ẩn chứa bên trong con người đó...
  • Nghiên cứu định lượng về hạnh phúc và chỉ số hạnh phúc (HPI) của Việt Nam

    21/11/2007Hồ Sĩ Quý (PGS. TS. Viện trưởng Viện thông tin KHXH)Khi tiến hành đo đạc, tính toán về hạnh phúc, đóng góp của các nhà nghiên cứu định lượng được ghi nhận nhiều ở việc họ đã chỉ ra vai trò của từng nhân tố cụ thể trong cấu trúc của hạnh phúc con người. Các nhân tố thường được quan tâm và đã được xem xét là năng lực thông minh và trí tuệ, yếu tố di truyền và bẩm sinh, vai trò của giáo dục và truyền thống, ảnh hưởng của thu nhập và tiền bạc, các quan hệ gia đình và hôn nhân…
  • Công việc là niềm hạnh phúc

    24/10/2007Giáng NgọcTrong căn phòng làm việc được bài trí một cách giản dị, ông đang cặm cụi nghiện cứu bên một kho sách vở tài liệu ngổn ngang. Ngay lần gặp đầu tiên, ông đã gieo vào lòng người đối thoại ấn tượng khó quên bằng một câu nói chân thành"Hạnh phúc là được vùi mình vào công việc"...
  • “Hạnh phúc”, cũng cần học!

    13/05/2007Hạnh Nguyên (London)Một đề tài tờ Daily Telegraph đưa ra đang gây tranh cãi trong những người làm giáo dục ở Anh. Đó là việc cố vấn cao cấp về giáo dục cho Chính phủ Anh, Richard Layard, giáo sư kinh tế tại Đại học Kinh tế London, đề xuất đưa một môn học mới vào giảng dạy. Môn học có tên là “Bài học hạnh phúc”...
  • Giàu có, phải cần Hạnh phúc

    27/02/2007Nguyễn Lan AnhVới tâm trạng lạc quan hiện nay, Việt Nam được đánh giá là quốc gia hạnh phúc nhất. Liệu chúng ta có giữ mãi được cảm giác ấy không? Gần đây, Chính phủ Anh đã đặt ra một mục tiêu mới không phải là phát triển kinh tế, mà là hạnh phúc của công chúng. Hóa ra, những quốc gia giàu nhất châu Âu (Anh, Pháp, Đức) lại là những quốc gia kém hạnh phúc nhất.
  • Hạnh phúc

    21/02/2007Nguyễn Trần Bạt - Chủ tịch kiêm TGĐ Investconsult GroupNếu con người không có năng lực để đánh giá sự đúng đắn hay xác lập sự đúng đắn trong khi tiến hành các hành vi của mình thì con người không thể có hạnh phúc bền vững. Nhận thức được các tất yếu sẽ làm cho con người trở nên đúng đắn. Xin giới thiệu cùng bạn đọc một lát cắt trong những luận bàn sâu sắc của TGĐ- Chủ tịch Investconsult Group - Nguyễn Trần Bạt về hạnh phúc. Con đường để có được hạnh phúc, một hạnh phúc bền vững là hành trình tìm ra khuynh hướng đúng đến tận cùng giới hạn và vượt qua...
  • Hạnh phúc rất đơn sơ…

    01/01/1900BS. Đỗ Hồng NgọcBuổi sáng, mở tờ báo, mọi người chưng hửng, rồi tủm tỉm cười: Việt Nam mình hạnh phúc nhất Châu Á, xếp thứ 12 trên thế giới. Trong khi đó, Singapore - một "thần tượng” của mình lâu nay lại đứng hạng bét Châu Á và hạng thứ 131 của thế giới! Mỹ còn tệ hơn, hạng 150, rồi Anh 109, Pháp 129, Nhật 95 và Đức 85...Ai đó lên tiếng bên tách cà phê sáng vỉa hè Sài Gòn, giữa những ngày bão rớt, với dồn dập những tin động đất, lũ lụt, sóng thần, núi lửa, dịch bệnh, chiến tranh...
  • Tiền bạc có mua được hạnh phúc

    16/01/2006Trần Cao Dũng trích dịch từ bài của tác giả Mark SkousenĐồng tiền có thể cung cấp cho mọi người rất nhiều lợi ích: điều kiện sống tốt hơn, địa vị xã hội, du lịch, hưởng thụ, chăm sóc sức khỏe, giải trí vv..vv.. Cảm giác được sống trong sung túc, có một tài chính cá nhân vững chắc luôn mang lại sự toại nguyện vô bờ...
  • Tiền tài & Hạnh phúc

    22/11/2005TS. Nguyễn Chí ThuậtTrung tâm Thăm dò Giá trị Thế giới đã tiến hành trong năm 2002 cuộc điều tra dư luận với hai câu hỏi được đưa ra: Bạn có phải là người hạnh phúc? và Bạn có hài lòng về cuộc sống của mình?
  • 10 bí quyết cho Hạnh phúc

    25/10/2005Minh Thu1/2 mức độ hạnh phúc của bạn có thể được định hình ngay từ lúc bạn vừa mới chào đời, và thêm 10% nữa là do các hoàn cảnh khách quan quyết định. Có nghĩa là chúng ta còn tớ những 40% cơ hội để tự xoay sở hạnh phúc cho mình. Vậy thì tại sao chúng ta lại không bắt đầu năm bắt khả năng ngay từ bây giờ ? Và đây là 10 điều kiện mà mỗi chúng ta đều cần có được nhằm mưu cầu một hạnh phúc thực sự cho mình...
  • Hạnh phúc vẫn hơn là “cái đúng”

    20/10/2005Huy MinhTrong gia đình, làm cho mình và các thành viên khác hạnh phúc hơn mới là đúng nhất! Điều đó không có nghĩa là chúng ta nên tránh né mọi cuộc tranh luận, hay ngoan ngoãn đi theo sự dẫn dắt của người bạn đời, hày chiều chuộng mọi sở thích của con cái
  • Khi nào bạn hạnh phúc?

    06/08/2005Giàu có không làm bạn tăng thêm hạnh phúc, nếu bạn không có nhiều tiền bằng người khác, hoặc ít có thời giờ dành cho giải trí hơn. Đó là kết luận từ một nghiên cứu mới về hạnh phúc của các chuyên gia phương Tây...
  • xem toàn bộ