Khái niệm dystopia là gì trong khoa học viễn tưởng?

09:42 CH @ Thứ Tư - 23 Tháng Tám, 2017

Định nghĩa dystopia

Dystopia (phản địa đàng) là từ gốc hy lạp, dùng để chỉ các xã hội, các thế giới phát triển theo hướng tiêu cực hoặc đáng sợ. Dịch thô ra, dystopia là "nơi không tốt." Các xã hội dystopia xuất hiện nhiều trong các tác phẩm nghệ thuật, đặc biệt các tác phẩm lấy bối cảnh tương lai. 1984Brave New World là hai tác phẩm dystopia nổi tiếng nhất. Đặc trưng của các tác phẩm thuộc dòng dystopia là thể hiện sự phi nhân tính, chế độ độc tài, thảm hoạ môi trường, và các yếu tố liên quan đến sự thoái hoá xã hội khác. Các xã hội dystopia xuất hiện trong rất nhiều dòng viễn tưởng và thường dùng để nói về các vấn đề đang tồn tại trong xã hội lúc bấy giờ, chẳng hạn như về môi trường, chính trị, kinh tế, tôn giáo, tâm lý, đạo đức, khoa học và/hoặc công nghệ, những vấn đề nếu không được giải quyết sẽ đưa xã hội đến một tương lai dystopia.

Nguồn gốc từ dystopia

Dystopia là một biến thể của từ utopia. Utopia là phiên âm tiếng Anh của từ οὐτόπος (ou-topos), tức "nơi không tưởng" trong tiếng Hy Lạp, lần đầu sử dụng bởi Thomas More trong tác phẩm cùng tên xuất bản năm 1516. Ban đầu utopia chỉ có nghĩa là “nơi không tồn tại,” nhưng về sau âm ou- (tức “không“) bị lẫn với âm eu- (tức “tốt đẹp”), và utopia trở thành “nơi hoàn hảo.” Dystopia thay tiền tố οὐ- (tức “không tồn tại”) bằng tiền tố δυσ- (tức "xấu xa"), tạo thành từ mang nghĩa “nơi xấu xa,” từ trái nghĩa của utopia. Từ này lần đầu được dùng bởi J. S. Mill trong bài phát biểu quốc hội năm 1868.

Lịch sử ra đời

Năm 1818, nhiều thập niên trước khi từ dystopia xuất hiện, Jeremy Bentham đã đề nghị sử dụng từ cacotopia (dùng tiền tố κακόs-, tức "đồi bại, ghê tởm" để thay cho tiền tố οὐ-) để làm từ trái nghĩa với utopia. Mặc dù sau này dystopia trở nên thịnh hành hơn hẳn, cacotopia vẫn đôi khi được nhắc tới, chẳng hạn như Anthony Burgess, tác giả A Clockwork Orange, đã nói rằng từ Orwell dùng từ này trong 1984 thì hợp hơn vì "nghe nó mạnh hơn dystopia."

Theo từ điển Oxford, từ dystopia lần đầu tiên được John Stuart Mill dùng trong bài phát biểu trước Hạ Nghị Viện Anh năm 1868. Trong bài nói của mình, Mill lên án chính sách đất đai của chính phủ: "Có lẽ nói chúng nghe như utopia thì hơi quá, chúng phải bị gọi là dys-topia, hoặc caco-topia. Thứ thường được gọi là utopia sẽ quá hoàn hảo để có thể đưa vào thực tế; nhưng những chính sách này quá tệ hại để đưa vào thực tế."

Những chủ đề thường có trong dystopia

  • Chính trị
    • Trong cuốn When the Sleeper Wakes, H. G. Wells mô tả tầng lớp cai trị là những kẻ ăn chơi hưởng lạc và nông cạn. George Orwell thì ngược với Wells, coi chính quyền tàn ác và nhẫn tâm đến mức cuồng tín như trong The Iron Heel của Jack London là điều nghe khả thi hơn.
    • Trong utopia, các nguyên tắc chính trị mang màu sắc lý tưởng hoá và mang lại những kết quả tốt đẹp cho người dân. Ở dystopia, các nguyên tắc chính trị đôi khi cũng dựa trên những lý tưởng của utopia, nhưng lại dẫn tới hậu quả tiêu cực cho người dân vì các nguyên tắc ấy có tối thiểu một yếu điểm chết người.
    • Các tác phẩm dystopia thường vẽ lên bức tranh bi quan về tầng lớp thống trị, hoặc mô tả một chính quyền tàn bạo hoặc vô cảm, thống trị bằng “nắm tay sắt.” Trong các tác phẩm dystopia, thường xuất hiện một nhân vật hoặc nhóm nhân vật "kháng chiến" chống tầng lớp thống trị nhằm thay đổi xã hội, chẳng hạn như nhân vật V trong V for Vendetta của Alan Moore.
    • Nhiều tác phẩm dystopia được dùng để chỉ trích chính trị như We, Parable of the Sower, 1984, Đấu trường sinh tử, và 451 độ F.
  • Kinh tế: Hệ thống kinh tế trong các tác phẩm dystopia có muôn hình vạn trạng, thường liên quan trực tiếp đến nguồn gốc khiến xã hội trở thành dystopia. Tuy nhiên, vẫn có những mô típ kinh tế thường gặp.
    • Một trong những mô típ hay xuất hiện nhất là kinh tế dưới quyền kiểm soát tuyệt đối của chính phủ chẳng hạn như trong Anthem của Ayn Rand và The Iron Standard của Henry Kuttner. Một số tác phẩm dystopia khác, chẳng hạn như 1984, cho thêm sự xuất hiện của chợ đen để mua bán hàng hoá cấm và/hoặc nguy hiểm, hoặc các nhân vật trong truyện luôn phải sống nơm nớp sợ hãi trong nền kinh tế thiếu tự do. Những hệ thống kinh tế như vậy thường thiếu hiệu quả, gây ra những hậu quả nguy hiểm. Chẳng hạn như trong Riders of the Purple Wage của Philip Jose Farmer, một hệ thống an sinh xã hội quá phát triển đã khiến con người không còn bất cứ thứ trách nhiệm nào nữa, và tầng lớp dưới thường xuyên có những hoạt động phá hoại xã hội. Player Piano của Kurt Vonnegut mô tả một thế giới dystopia với hệ thống kinh tế tập trung khiến nguyên vật liệu trở nên dồi dào, nhưng đồng thời lại khiến phần lớn loài người không được làm những công việc có ý nghĩa; gần như mọi công việc đều rất hèn mọn, không mang lại giá trị tinh thần, và chỉ một nhóm nhỏ có học thức được đưa vào tầng lớp tinh hoa và thực hiện những công việc tinh hoa.
    • Một mô típ khác là nền kinh tế tư nhân hoá và chủ nghĩa nghiệp đoàn (corporatism) phát triển quá mạnh mẽ, cả hai đều xuất phát từ chủ nghĩa tư bản. Trong mô típ này, các tập đoàn tư nhân khổng lồ không bị ai kiểm soát gần như đã thay thế chính phủ trong việc đưa chính sách và ra quyết định. Họ thao túng, thâm nhập, điều khiển, hối lộ, không cách này thì cách khác trở thành người kiểm soát đất nước thực sự. Điển hình cho mô típ này là các tác phẩm Jennifer Government và Oryx and Crake cùng các phim như Alien, Avatar, Robocop, Visioneers, Idiocracy, Soylent Green, THX 1138, WALL‑E và Rollerball. Các khu vực cộng hoà do tập đoàn công nghiệp điều hành xuất hiện rất nhiều trong dòng cyberpunk, chẳng hạn như ở tác phẩm Snow Crash của Neal Stephenson và Do Androids Dream of Electric Sheep? của Philip K. Dick.
  • Phân hoá xã hội
    • Các tác phẩm dystopia thường thể hiện sự tương phản giữa các đặc quyền của tầng lớp thống trị và đời sống thê lương của tầng lớp lao động.
    • Trong tác phẩm Brave New World do Aldous Huxley viết năm 1931, việc phân tầng xã hội được thực hiện ngay từ trước khi con người sinh ra, với các tầng lớp là Alphas, Betas, Gammas, Deltas, và Epsilons. Những tầng lớp cấp thấp bị làm thui chột chức năng não bộ và được điều chỉnh để họ cảm thấy sung sướng với địa vị hiện tại.
  • Gia đình
    • Một số tác phẩm dystopia, chẳng hạn như Brave New World và 451 độ F, đã xoá bỏ hoàn toàn khái niệm gia đình và không ngừng tìm cách ngăn ngừa nó được tái thiết lập. Trong Brave New World, trẻ em được chế tạo trong nhà máy, "ba" và "mẹ" bị coi là những từ tục tĩu. Trong một số tác phẩm khác, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình bị căng thẳng hoá. Chẳng hạn như 1984, trẻ em bị bắt phải do thám bố mẹ mình.
  • Tôn giáo
    • Tôn giáo vừa được sử dụng dưới vai trò là đối tượng bị áp bức, vừa là kẻ đàn áp. Trong Brave New World, chính quyền yêu cầu chặt bỏ phần đầu mọi cây thánh giá (biểu thượng của đạo Cơ Đốc) để biến chúng thành chữ "T", (biểu tượng mẫu xe T của Henry Ford). Cuốn Truyện người tuỳ nữ của Margaret Atwood thì lại lấy bối cảnh là nước Mỹ trong tương lai dưới sự cai trị của chế độ thần quyền đạo Cơ Đốc.
    • Trong Do Androids Dream of Electric Sheep?, con người trên Trái Đất theo đạo Mercer, sử dụng các "hộp cảm thông" để gắn kết với nhau và nâng cao nhân tính của mình, đồng thời thể hiện sự tách biệt với rô-bốt, những tạo vật không có khả năng cảm thông.
  • Bản ngã
    • Trong cuốn We do Yevgeny Zamyatin xuất bản năm 1921, con người chỉ được phép ra nơi công cộng hai lần một tuần, mỗi lần một tiếng và phải gọi nhau bằng số hiệu chứ không phải tên.
    • Trong một số tác phẩm dystopia, chẳng hạn như Harrison Bergeron của Kurt Vonnegut, xã hội ép các cá nhân phải tuân theo chủ nghĩa bình đẳng cực đoan, ngăn cấm, cản trở các thành tựu hay thậm chí thể hiện tài năng vì nó sẽ gây ra bất bình đẳng.
  • Bạo lực
    • Bạo lực xuất hiện rất nhiều trong các tác phẩm dystopia, nhất là dưới dạng chiến tranh (như 1984); các băng đảng tội phạm thành thị (như A Clockwork Orange); tội phạm bị một kẻ ngoài vòng pháp luật trừng phạt (như Mad Max); hoặc các môn thể thao đẫm máu (như Battle Royale). Đấu trường sinh tử và Divergent là hai ví dụ về các tác phẩm dystopia gần đây với đề tài chiến tranh và bạo lực là chủ đạo.
  • Thiên nhiên
    • Nhiều tác phẩm dystopia lấy bối cảnh thành thị và cấm các nhân vật tiếp xúc với thế giới tự nhiên. Chẳng hạn như trong 451 độ F của Ray Bradbury, đi dạo bị coi là hành vi gây rối xã hội. Trong That Hideous Strength của C. S. Lewis, chính phủ dùng khoa học để loại bỏ các bản năng hướng về tự nhiên của con người. Trong Brave New World, các giai cấp thấp của xã hội được huấn luyện cho trở nên hãi sợ tự nhiên, nhưng lại muốn đi về các vùng đồng quê chơi thể thao để mua nhiều dụng cụ, dùng phương tiện di chuyển, từ đó kích thích kinh tế. Người truyền ký ức của Lois Lowry vẽ lên một xã hội muốn tạo ra utopia bằng cách dùng công nghệ để kiểm soát khí hậu, đồng thời loại bỏ mọi sinh vật không được thuần dưỡng, đồng thời cung cấp thuốc kìm hãm sự phát triển bản năng của con người.
    • Ô nhiễm nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến tự nhiên cũng xuất hiện nhiều trong các tác phẩm dystopia, ví dụ như các phim Avatar, Robocop, Wall-E, và Soylent Green. The Punishment of Luxury của Michael Carson và Riddley Walker của Russell Hoban là những truyện mang thông điệp cảnh tỉnh người đọc hãy bảo vệ môi trường. Trong số đó, quyển Riddley Walker lấy bối cảnh là hậu chiến tranh hạt nhân.
  • Công nghệ: Nếu những tác phẩm utopia coi công nghệ là phát minh có lợi về mọi mặt cho nhân loại, dystopia tập trung chủ yếu vào những ảnh hưởng tiêu cực của công nghệ.
    • Công nghệ làm bộc lộ và khuyến khích những bản tính xấu xa nhất của con người. Jaron Lanier, một trong những người đi tiên phong trong công nghệ kỹ thuật số, đã trở thành chuyên viên phân tích công nghệ theo hướng dystopia. “Ôi, do máy làm đấy chứ, phải tôi đâu.’ ‘Tàng lớp trung lưu biến mất rồi à? Ôi, phải tôi đâu, do máy làm đấy chứ’” Lanier đưa ra ví dụ.
    • Công nghệ có những hệ quả không lường được. Trong tác phẩm I Have No Mouth, and I Must Scream của Harlan Ellison, một siêu máy tính được tạo ra để giúp con người tiến hành chiến tranh hiệu quả hơn, nhưng rồi đột nhiên siêu máy tính đó trở nên có nhận thức và quay sang huỷ diệt toàn bộ loài người.
    • Công nghệ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong tác phẩm Funscreen của Craig A. Falconer, công nghệ đã phát triển quá cao khiến hàng triệu người không có việc làm; nhân vật chính hàng ngày phải xem quảng cáo và đánh giá quảng cáo để kiếm tiền, và vì công nghệ theo dõi đánh giá sắc mặt và độ chú ý quá tối tân, nhân vật chính buộc phải tập trung vào từng mẩu quảng cáo một, không được rời măt.
    • Công nghệ mới không thể giải quyết vấn đề của công nghệ cũ, hoặc gây ra nhiều vấn đề hơn. Trong tác phẩm The Fold của Peter Clines, các nhà khoa học phát minh ra hệ thống dịch chuyển tức thời, nhưng hệ thống ấy lại khiến xáo trộn các chiều không gian và tạo ra những vấn đề rất nguy hiểm.
    • Công nghệ huỷ diệt môi trường. Trong The Road của Cormac McCarthy, vũ khí hạt nhân đã tàn phá toàn bộ thế giới, và để lại một vùng đất cằn cỗi, nơi con người không thể sinh sống được.

20 tiểu thuyết Dystopia hay nhất ai cũng nên đọc

20. Đấu trường sinh tử (2008)

đấu trường sinh tử

Tác giả: Suzanne Collins

Quốc gia Panem quay lại thời La Mã cổ đại bằng cách tạo ra 'Đấu trường sinh tử': một giải đấu man rợ, tàn bạo cho nơi những con người tuyệt vọng phải chém giết lẫn nhau để giành thức ăn và phần thưởng, đồng thời giúp tạo thú tiêu khiển cho tầng lớp thống trị. Đấu trường sinh tử là viễn cảnh đáng sợ về thế giới tương lai.

19. Article 5 (2012)

article 5

Nguồn: Goodreads

Tác giả: Kristen Simmons

Article 5 là tác phẩm đầu tay của Simmons, và được độc giả đón nhận rất nồng nhiệt. Nước Mỹ bị kiểm soát bởi một Cục Cải tổ Liên bang, và tất cả mọi đứa trẻ sinh ra khi bố mẹ chưa kết hôn sẽ bị coi là trẻ bất hợp pháp. Một cuộc chiến sinh tồn diễn ra, với bao cảnh tra tấn bạo lực.

18. The Drowned World (1962)

the drowned world

Nguồn: Goodreads

Tác giả: J.G. Ballard

Đúng như tiêu đề của truyện, Ballard đã xây dựng cả một thế giới bị biến đổi khí hậu tàn phá đầy sống động. Các thành phố Châu Âu và và Mỹ chìm dưới các đầm nhiệt đới, và một nhà sinh vật học trong quá trình lên danh sách các thứ sinh thực vật bị gặp phải những giấc mơ lạ lùng. Mặc dù viết từ tận năm 1962, phỏng đoán của Ballard nhiều khả năng sẽ trở thành sự thật trong vài thập kỷ tới.

17. Logan's Run (1967)

loga's run

Nguồn: Goodreads

Tác giảs: William F. Nolan & George Clayton Johnson

Ý tưởng của truyện rất đơn giản, nhưng vô cùng kinh khủng: các nguồn tài nguyên được kiểm soát chặt chẽ và mức dân số được kiểm soát bằng cách thủ tiêu tất cả những ai quá 21 tuổi. Trong bối cảnh thế kỷ 23, nhân vât Logan-6 là một tên sát nhân với nhiệm vụ thừa hành việc thủ tiêu những người quá tuổi; khi đến lượt hắn sang tuổi 21, Logan-6 bắt đầu tìm cách trốn chạy

16. Uglies (2005)

uglies

Nguồn: Goodreads

Tác giả: Scott Westerfeld

Westerfeld mô tả một thế giới nơi sự đồng nhất được đặt lên trên tất cả. Mọi công dân đến tuổi 16 bị bắt buộc phải phẫu thuật thẩm mỹ để trở thành “người đẹp”. Các lựa chọn cá nhân đã bị loại bỏ, và mọi động thái hành động đều bị theo dõi.

15. The Running Man (1982)

running man

Nguồn: Goodreads

Tác giả: Richard Bachman (Stephen King)

Được viết dưới bút danh Richard Bachman, The Running Man là một trong số những tác phẩm kinh điển của Stephen King. Truyện lấy bối cảnh là nước Mỹ năm 2025, khi nền kinh tế đã sụp đổ, bạo lực là chuyện diễn ra như cơm bữa và tất cả chịu sự cai trị của một chính quyền độc tài. Cuộc đời của những người bị liệt vào 'danh sách đen' thật không khác nào địa ngục trần gian, và lối ra duy nhất là phải tham gia vào một trò chơi chết người. Nhiều người nói rằng The Running Man chính là cảm hứng cho Đấu trường sinh tử.

14. The Iron Heel (1908)

the iron heel

Nguồn: Goodreads

Tác giả: Jack London

Đây là một trong những tác phẩm dystopia thời đầu. Truyện ít đề cập đến các khía cạnh khoa học mà chủ yếu vào sự tan rã của hệ thống chính trị trong xã hội tương lai: cụ thể là sự trỗi dậy của chủ nghĩa độc tài đầu sỏ tại Mỹ, khiến giới trung lưu sạt nghiệp và những người nghèo bị nô lệ hoá.

13. The Chrysalids (1955)

the chrysalids

Nguồn: Goodreads

Tác giả: John Wyndham

Với bối cảnh vài ngàn năm trong tương lai, The Chrysalids vẽ lên một thế giới dystopia không chấp nhận những thứ khác biệt. Tin rằng 'bình thường hoá' là mấu chốt để bảo tồn thế giới, các cư dân Labrabor tiến hành tiêu diệt, xua đuổi bất cứ ai khác họ, kể cả những người có khả năng ngoại cảm.

12. Oryx and Crake (2003)

Oryx and Crake

Nguồn: Goodreads

Tác giả: Margaret Atwood

Atwood mô tả một nước Mỹ với xã hội bị phân chia: người giàu ngày càng giàu hơn và đày đoạ người nghèo. Các tập đoàn nắm quyền lực kiểm soát toàn bộ dân số với công nghệ biến đổi gen. Với một cốt truyện sinh động và phức tạp, truyện khám phá những hệ luỵ của việc ưu tiên đẩy mạnh khoa học công nghệ mà không tính đến trách nhiệm dài lâu.

11. Chuyện người tuỳ nữ (1985)

chuyện người tuỳ nữ

Nguồn: Goodreads

Tác giả: Margaret Atwood

Chuyện người tuỳ nữ lấy bối cảnh là một nhà nước thần quyền đã lật đổ chính phủ Mỹ. Trong thế giới nà, phụ nữ bị cấm đọc, và những người có khả năng sinh con đều bị cưỡng ép phải trở thành máy sinh sản để phục vụ xã hội.

10. Neuromancer (1984)

neuromancer

Nguồn: Goodreads

Tác giả: William Gibson

Neuromancer là một trong những tác phẩm đã định nghĩa lại cả một dòng văn, và ở đây là dòngcyberpunk. Các chủ đề liên quan đến trí tuệ nhân tạo, sức mạnh của các tập đoàn và ý nghĩa của việc làm người đã trở thành cảm hứng cho những tác phẩm kinh điển khác sau này, chẳng hạn như bộ phim Ma trận.

9. Do Androids Dream Of Electric Sheep? (1968)

android

Nguồn: Goodreads

Tác giả: Philip K. Dick

Sau một cuộc chiến tranh hạt nhân có tên “World War Terminus,” cả thế giới bị nhiễm phóng xạ, động vật gần như đã tuyệt chủng hết và số lượng rô-bốt bùng nổ. Do Androids Dream of Electric Sheep? khiến người đọc phải nghĩ lại thế nào mới là con người.

8. We (1921)

we

Nguồn: Goodreads

Tác giả: Yevgeny Zamyatin

Trong tác phẩm We, Zamyatin mô tả một quốc gia bị kiểm soát ngặt nghèo, đầy những cảnh sát mật lẩn khuất. Người dân thay vì tên thì được đánh số và mọi yếu tố thể hiện tính cá nhân đều bị loại bỏ.

7. Cha và con (2006)

cha và con

Nguồn: isach

Tác giả: Cormac McCarthy

Truyện vẽ lên một khung cảnh nước Mỹ hậu tận thế và một cặp cha con tìm cách sinh tồn trong một thế giới gần như không còn chút sự sống. Tương lai thật mờ mịt, nhưng họ vẫn phải bước tiếp, bước vào miền vô định và đương đầu với mọi thứ đang rình rập.

6. A Clockwork Orange (1962)

clockwork orange

Nguồn: goodreads

Tác giả: Anthony Burgess

A Clockwork Orange vẽ lên một bức tranh bi thảm về một tương lai đầy rẫy những băng đảng bạo lực và những cố gắng lập lại trật tự của một chính quyền yếu kém. Truyện tập trung phân tích tự do thực sự là như thế nào.

5. Cỗ máy thời gian (1895)

the time machine

Nguồn: goodreads

Tác giả: H.G. Wells

Trong Cỗ máy thời gian, nhân vật chính được đưa đến những miền tương lai tăm tối, và thậm chí còn được chứng kiến ngày tàn của Trái Đất.

4. Wind Up Girl (2009)

wind up girl

Nguồn: goodreads

Tác giả: Paolo Bacigalupi

Bacigalupi miêu tả một thế giới thường xuyên phải gánh chịu những thảm hoạ tự nhiên, và ấm lên toàn cầu đã khiến mực nước biển dâng lên rất cao, khiến con người ngày một phải dựa vào công nghệ sinh học để sinh tồn, trong khi các tập đoàn khổng lồ nắm quyền kiểm soát nguồn thức ăn.

3. 451 độ F

451 độ F

Tác giả: Ray Bradbury

Bradbury mô tả một xã hội Mỹ nơi chính quyền đốt hết sách và mọi tư tưởng tri thức đều bị ngăn cấm. Tự do tư tưởng vốn được coi là nền tảng của nền dân chủ, và 451 độ F dựng lên một thế giới kinh hoàng nơi điều đó hoàn toàn không tồn tại.

2. Brave New World (1932)

brave new world

Nguồn: goodreads

Tác giả: Aldous Huxley

Huxley vẽ lên hình ảnh một thế giới tràn ngập thuốc gây ảo giác, chế tạo con người trong nhà máy, khái niệm con người bị xoá bỏ, và tẩy não ngay trong quá trình thai nghén. Mặc dù nhìn từ bề ngoài đây có thể là một thế giới hoàn hảo, nhưng nếu không biết đau đớn là gì thì sao có thể biết vui sướng là gì?

1. 1984 (1949)

1984

Nguồn: goodreads

Tác giả: George Orwell

Đây là một trong những cuốn sách mang tính tiên đoán chính xác đến độ rất nhiều thuật ngữ tỏng truyện đã trở thành từ thường dùng trong xã hội ngày nay. Truyện kể về một thế giới bị theo dõi 24/7, và mọi phương tiện truyền thông đều nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ.

Nguồn:Bookism
LinkedInPinterestCập nhật lúc:

Nội dung liên quan

  • Những Con Người Vĩ Đại mãi mãi

    16/10/2018Nguyễn Tất ThịnhTôi tóm lược thật ngắn nhưng chính xác nhất có thể về 'những Bậc như thế' .Tôi không có ý 'xắp xếp thứ tự' vì đều luôn hiện hữu soi sáng tư tưởng và cuộc sống của chúng ta...
  • Loài người trước ngưỡng cửa thế giới bất tử?

    05/09/2016Mỗi ngày trên thế giới, có hàng chục phát minh sáng kiến liên quan đến việc kéo dài sự sống được giới khoa học công bố. Những cơ quan sinh học nhân tạo và điện tử, liệu pháp cấy gen, hormon... xuất hiện ngày một phổ biến đều với mục đích đưa con người tiến gần tới sự bất tử...
  • Các giả thuyết về đa vũ trụ

    07/07/2016Nguyễn Thành MinhTừ lâu các nhà vật lý đã đặt ra nhiều giả thuyết về các vũ trụ tồn tại song song như trong phim khoa học viễn tưởng...
  • Ba tôi, Gatsby và những giấc mơ

    30/04/2016Nguyễn Phương MaiBiết bấu víu vào đâu để lại có niềm tin? Hay phải kiễng chân nhìn qua hàng rào nhà người khác để an ủi rằng những điều tốt đẹp tử tế còn có thật, hoặc đem con cái gửi trọ nhà hàng xóm như một cuộc chạy tị nạn niềm tin?
  • Trí thức và sự tiến bộ của xã hội

    06/02/2016Nguyễn Tiến DũngKhái niệm “trí thức” xuất phát từ vụ án Dreyfus nổi tiếng ở Pháp cách đây hơn một thế kỷ (1894-1906), trong đó sĩ quan Dreyfus bị kết án phản quốc bằng các chứng cứ giả...
  • Ngày xuân nói chuyện viễn tưởng: Các mô hình toàn cầu hóa

    10/03/2015Bùi Văn Nam SơnThế giới đang đầy rẫy xung đột, nhưng tiến trình toàn cầu hóa dường như vẫn cứ tiếp diễn. Hai hiện tượng mâu thuẫn ấy sẽ triệt tiêu nhau, sẽ tiếp tục song hành hay sẽ hòa giải với nhau một cách nào đó?
  • Thực chất của viễn di sinh học

    29/01/2014Đại tá, nhà nghiên cứu Đỗ Kiên CườngViễn di sinh học (psychokinesis/telekinesis) là khả năng dùng tâm trí tác động lên thế giới vật chất mà không dùng đến các tương tác vật lý đã biết. Ví dụ điển hình của viễn di sinh học là dùng ý nghĩ làm cong thìa hay tác động lên bộ phát số ngẫu nhiên. Uri Geller người Israel mà TT&VH đã viết hay Nina Kalugina (1926-1990) người Nga là những nhà tâm linh nổi tiếng nhất trong lĩnh vực này...
  • Viễn cảnh mới cho thế kỷ XXI

    26/01/2007Nguyễn Thị Lan HươngVào buổi bình minh của thế kỷ XXIđiều cần thiết là phải tập trung suy ngẫm đến những vấn đề nảy sinh từ sự phát triển và cấu trúc hệ thống hoá chặt chẽ của công nghệ hiện đại. Sở dĩ như vậy là vì vấn đề quan trọng nhất hiện nay chính là sự sống còn của con người và các sinh vật khác trong những nền văn hoá người nhằm mục đích hướng đến một nền hoà bình cho những thế hệ tương lai...
  • The Matrix - Cheo leo vách núi

    03/08/2005Sự trộn lẫn giữa nghệ thuật, triết học và hàng núi dollar tạo nên một blockbuster của Hollywood. Nhưng Matrix kết thúc như thế nào trong chuỗi dài kinh doanh quanh co và độc đáo?
  • CNTT biến đổi xã hội: 9 viễn cảnh và thách thức

    19/07/2005Việc phát triển mạng ở quy mô toàn cầu sẽ đụng chạm đến các mối quan hệ quốc tế khi dòng thông tin vô hình chảy xuyên biên giới và các công ty đa quốc gia sử dụng mạng toàn cầu phục vụ lợi ích riêng. Thách thức lớn nhất cho mọi thành viên xã hội là hiểu được mình cần tận dụng các thành tựu tiên tiến của truyền thông điện tử hiện đại trong giao tiếp như thế nào...
  • xem toàn bộ